انتخاب مناسبترین روش برآورد رسوب معلق در ایستگاههای هیدرومتری منتخب استان گلستان

معمولاً انتقال جریان در مسیر رودخانه همراه با فرسایش و رسوبگذاری است. بنابراین در مباحث مهندسی رودخانه بررسی مقدار حمل رسوب از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. یکی از روش‏های مرسوم در برآورد رسوب روش‏های هیدرولوژیکی می‏باشند که توسط صاحب‏نظران علم هیدرولوژی توصیه شده‏اند. روش‏های هیدرولوژیکی خود به چند دسته تقسیم می‏شوند، که از جمله ی آن‏ها می توان روش های usbr ، fao و نیز روش های پارامتری و ناپارامتری را نام برد. به منظور افزایش دقت برآورد رسوب روش‏های مختلفی پیشنهاد شده است که یکی از بهترین آن‏ها دسته‏بندی داده‏ها به صورت های مختلف می‏باشد. در تحقیق حاضر نیز با روش های usbr با دسته بندی سالانه، فصلی، ماهانه، حد وسط دسته ها، دبی کلاسه، دوره مشابه هیدرولوژیکی، دوره کم‏آبی- پرآبی و وضعیت هیدروگراف جریان، fao و روش های پارامتری و ناپارامتری(mvue، qmle و (smearing اقدام به برآورد رسوب در ایستگاه های هیدرومتری منتخب استان گلستان شده است. به این منظور از آمار متناظر دبی و رسوب ایستگاه های منتخب که دارای دوره آماری بیش از 30 سال بوده اند، استفاده شده است. به منظور بررسی کیفیت داده ها از آزمون های همگنی من- ویتنی و داده پرت گروبز- بک استفاده شد. پس از تعیین معادلات سنجه رسوب در روش های مختلف، با مقایسه شاخص های های آماری شامل ضریب همبستگی، ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب تغییرات، نسبت اختلاف و انحراف استاندارد عمومی، مناسب ترین روش برآورد بار معلق انتخاب و بر آن اساس مقادیر دبی رسوب روزانه در طی دوره آماری تعیین گردید. در نهایت جهت ارزیابی مدل های مختلف در ایستگاه هیدرومتری ارازکوسه در طی یک دوره 45 روزه اقدام به نمونه برداری مستقیم از جریان گردید. جهت مقایسه مقدار بار معلق برآورد شده به کمک مدل های مختلف با مقادیر مشاهده شده، از شاخص آماری میانگین درصد خطای نسبی استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد در 4 ایستگاه واقع بر شاخه فرعی رودخانه گرگانرود، 4 روش مختلف به عنوان مدل بهینه انتخاب شده است. در حالیکه از میان 6 ایستگاه واقع بر شاخه اصلی در 4 مورد آنها روش حد وسط دسته ها بعنوان مدل بهینه انتخاب شده است. همچنین دسته بندی های انجام شده بر روی داده های دبی جریان و دبی رسوب در روش usbr تأثیر بسزایی در بهبود روابط برآورد بار معلق و کاهش rmse داشته است و در اکثر ایستگاه ها روش های پارامتری و ناپارامتری، مقادیر rmse بیشتری از مدل های دسته بندی شده usbr دارند. بیشترین مقدار ریشه میانگین مربعات خطا در اکثر ایستگاه های هیدرومتری مورد مطالعه نیز مربوط به روشهای fao و usbr سالانه می باشد. همچنین ارزیابی مدل پیشنهادی حد وسط دسته در ایستگاه هیدرومتری ارازکوسه نیز حاکی از بهینه بودن این روش در ایستگاه نام برده می باشد.